1.- CÂY BÚT MÁY; 2.-BỌN TRẺ XÓM CỐNG; 3.- CON "QUỶ" GÙ

(Trưởng lão Thích Thông Lạc, trích Lòng Yêu Thương, tập 2, TG. 2011, tr. 77-83; 159-165; 175-181)
link sách: Lòng Yêu Thương, tập 2

1.- CÂY BÚT MÁY

Câu chuyện cây bút máy là nói lên được bài học đạo đức mà cô giáo đã thực hiện LÒNG YÊU THƯƠNG của mình đối với học trò.

Biết rõ người học trò của mình ăn cắp cây bút máy của bạn. Cô muốn đem một bài học ÐỨC HẠNH LY THAM để dạy cho cả lớp mà cô là người chủ nhiệm của lớp học.

Cô không nỡ để cho cô bé học trò của mình mang tiếng đời đời là NGƯỜI ĂN CẮP. Cô biết danh dự của một con người sống trong xã hội rất quan trọng, vì thế cô không cho xét cặp chung cả lớp. Cô lờ qua chuyện đó và tiếp bài học rồi tan học. Cô gọi người học trò mất bút đến hỏi:

- Cây bút đó hiệu gì?

- Trò mua bao nhiêu tiền?

Sáng hôm sau vào giờ học, cô đưa cây bút máy lên cho các học sinh khác xem và bảo rằng:

- Cô đã nhặt được dưới ngạch cửa lớp xin trả lại cho trò mất cây bút.

Tuy cô giáo khéo léo đối với những học trò khác, nhưng trong số học trò có ba người biết cây bút đó:

Thứ nhất là cô giáo.

Thứ hai là cháu bé học trò ăn cắp cây bút.

Thứ ba là cháu học trò mất cây bút.

Hành động cô giáo dạy bài học đạo đức rất tuyệt vời mà chưa có trong chương trình giáo dục của Bộ Giáo Dục.

Chúng ta hãy đọc câu chuyện “CÂY BÚT MÁY” thì mới thấy lối giáo dục mới của một cô giáo biết thực hiện LÒNG YÊU THƯƠNG học trò.

“Ngày ấy, có được cây viết máy Hero của Trung Quốc là niềm mơ ước lớn lao của bất cứ đứa học trò nào. Cả khối lớp 7 trường tôi chỉcó khoảng năm đứa con nhà khá giả là có được diễm phúc ấy. Thế mà vào ngày sinh nhật của tôi, tôi lại được ba mẹ tặng cho một cái. Khỏi phải nói niềm sung sướng và kiêu hãnh của tôi khi mang cây viết đến lớp.

Khoảng một tuần sau - tôi còn nhớ hôm ấy là thứ bảy - ra chơi vào tôi rụng rời cả chân tay: cây viết của tôi đã không cánh mà bay. Cả lớp lập tức xôn xao, đứa bò xuống gầm bàn, đứa lục hộc bàn, ngăn cặp, đứa rũ tung sách vở của tôi xem cây viết có lẫn vào không. Tôi cũng máy móc làm theo đám bạn, mặc dù nhớ chắc chắn rằng trước khi ra khỏi lớp mình đã cất cây viết vào hộp. Ðúng lúc đó thì cô Hoa bước vào lớp.

Sau khi nghe các tổ báo cáo tình hình xong, cô Hoa bảo tôi đứng lên kể chi tiết về sự việc cho cô nghe. Tôi hăm hở kể tất cả: nào là cây viết hiệu gì, màu gì, ai cho, thường hay để đâu, mất vào lúc nào...

Thằng Kiệt nhanh nhẩu: Cô cho xét cặp hết lớp mình là ra liền đó cô!

Cô Hoa hình như không nghe thấy lời nó: “Ra chơi hôm nay ai ở lại canh lớp?”

“Dạ, Thảo và Mai ạ”. Mai đứng lên: “Thưa cô, em định ở lại canh lớp với Thảo cho vui, nhưng Thảo nói em cứ ra ngoài sân chơi đi, để mình Thảo ở lại canh lớp được rồi.”

Lập tức trong lớp nổi lên tiếng nhao nhao: “Xét cặp Hồng Thảo đi cô… Xét cặp Hồng Thảo đi cô…”

Xung quanh tôi, đám bạn đang dồn mắt về phía Hồng Thảo, chỉ chờ cô ra lệnh là sẽ lục tung chiếc cặp kia ngay lập tức. Mà cô Hoa thì vẫn nổi tiếng là cô giáo nghiêm khắc nhất trường…

Mặt Hồng Thảo hết đỏ bừng lên rồi lại tái mét đi. Nó run rẩy lắp bắp: “Em không lấy đâu cô… Không phải em…”

Thôi, các em, hết giờ rồi, sau tiết này cô còn bận họp giáo vụ. Thứ hai cô sẽ giải quyết tiếp - Cô Hoa đột ngột lên tiếng rồi bước ra cửa, nhanh đến nổi cả lớp ngơ ngác không kịp đứng dậy chào.

Sáng thứ hai, sau giờ chào cờ nhà trường cũng dành khoảng mười lăm phút cho cô giáo chủ nhiệm dặn dò lớp. Cô Hoa bước vào, gật đầu ra hiệu cho chúng tôi ngồi xuống: Lớp mình tuần qua hạnh kiểm và học tập đều tốt, cô không cần nhắc nhở gì thêm. Còn về chuyện cây viết của Nga…

Cả lớp chăm chú nhìn cô. Tôi liếc sang Hồng Thảo, tay nó run run bám chặt lấy mép bàn.

...Hôm thứ bảy cô họp xong thì bác lao công có đưa cho cô một cây viết, bảo rằng bác nhặt được khi quét lớp mình. Có phải cây viết của em đây không? Tôi nhìn vào tay cô. Nắp vàng… thân xanh… chữ Hero lấp lánh… Ðúng là cây viết của tôi rồi.

Tôi vui sướng nói: "Thưa cô, đúng rồi. Em cảm ơn cô."

Em về chỗ đi. Lần sau nhớ giữ gìn dụng cụ học tập cẩn thận.

Cô đi rồi, tôi còn nghe trong lớp bàn tán: May quá, không thì mất rồi. Tội nghiệp, vậy mà cứ nghĩ cho Hồng Thảo.

Hôm ấy ra về lớp tôi lại ríu rít bên nhau, đám con gái cứ luôn miệng trò chuyện với Hồng Thảo như để bù lại sự lạnh nhạt hôm trước. Bất giác tôi thấy lòng mình vui vui và nhẹ nhỏm kỳ lạ.

Nhưng có một điều mà tôi biết, và cả Hồng Thảo cũng biết, là cây viết mà cô Hoa đưa cho tôi hôm ấy chỉ giống hệt, chứ không phải là cây viết của tôi. Ngay từ khi viết những dòng đầu tiên, tôi đã nhận ra điều đó.

Sau năm học lớp 7, tôi theo gia đình chuyển đi nơi khác. Bao nhiêu năm xa cách, không ngờ tôi và Hồng Thảo lại có dịp ngồi bên nhau. Nhắc lại chuyện xưa, Hồng Thảo mỉm cười: "Thế mà cho đến nay mình vẫn chưa nói được lời cảm ơn cô về chuyện ấy. Nga có thể tưởng tượng được không, mình đã định nghỉ học vì xấu hổ bởi hành động dại dột ấy. Còn mình, mình cũng biết ơn cô đã dạy cho mình một cách ứng xử trong cuộc sống.

Ôi, sao mà chưa bao giờ như lúc này, tôi nhớ cô giáo của tôi đến thế!”.

Trên đây là một bài học đạo đức ứng xử LÒNG YÊU THƯƠNG ở đời mà cô giáo đã dạy, thật là tuyệt vời.

Chúng ta là con người thì hãy rèn luyện LÒNG YÊU THƯƠNG để ban tặng cho đời như cô giáo đã làm, nếu con người không có LÒNG YÊU THƯƠNG là con người mất nhân tính chỉ là con thú vật mà thôi sống chỉ biết thương mình mà chẳng biết thương người khác.

2.- BỌN TRẺ XÓM CỐNG

Giáo dục trẻ em không tham lam trộm, cắp, lấy của không cho là trách nhiệm của người lớn. Cho nên bổn phận làm cha mẹ là làm gương hạnh tốt cho con cái sau này. Cha mẹ không tham lam trộm cắp, lấy của không cho thì con cái sau này cũng không tham lam, không trộm cắp và cũng không lấy của không cho. Tại sao hiện giờ cả một xã hội bất an vì trộm cướp giết người, nếu bảo rằng do xã hội không tốt thì không đúng mà phải bảo rằng do gia đình thiếu giáo dục con cái. Con cái tốt đều từ gia đình có giáo dục. Nếu cha mẹ sinh con cái mà thiếu giáo dục con cái là cha mẹ có lỗi với xã hội.

Cha mẹ gian tham trộm cắp thì con cái cũng gian tham trộm cắp, cha mẹ như thế nào thì con cái như thế nấy, đừng bảo rằng “Cha mẹ hiền sinh con dữ”, điều này không đúng vì con cái chịu ảnh hưởng của cha mẹ rất lớn trong cuộc sống.

Cho nên xã hội bất an là do gia đình thiếu giáo dục con cái. Bổn phận trách nhiệm của người làm cha mẹ phải thấy những điều này.

Hiện giờ cả một xã hội như vậy mà đi tìm một người không tham lam là không bao giờ tìm được. Người nào cũng tham lam trộm cắp nhưng lối tham lam trộm cắp khéo léo mà pháp luật không tri tội họ được.

Con người sinh ra đều có sẵn tính thiện, nên Khổng Phu Tử dạy: “Nhân chi sơ tánh bổn thiện”. Nếu trẻ em được giáo dục thì trẻ em đứa nào cũng tốt vì chúng sinh ra đã có sẵn tánh thiện, nếu chúng ta không giáo dục chúng thì trẻ em sẽ lần lầnchịu ảnh hưởng những tánh ác xấu của những trẻ em mất dạy.

Bọn trẻ tốt không tham lam, không lấy của không cho là do người lớn giáo dục, vậy chúng ta hãy đọc câu chuyện “BỌN TRẺ XÓM CỐNG”:

“Trên đường xuống Hội An, qua quán giải khát của anh Hứa Văn Thức, anh ra đón xe tôi, kéo tôi vào quán. Lâu mới gặp, anh kể nhiều chuyện trong xóm trong thôn.

Ngồi bên tách cà phê, nghe anh kể chuyện người bị nạn trong đợt lũ năm ngoái, chuyện tìm xác anh thuế vụ Ðiện Bàn, chuyện mai táng người ăn xin, chuyện góp tiền đi nuôi người bệnh neo đơn ở bệnh viện Hội An, chuyện nhà cháy trong đêm 30 Tết… Nghe anh kể, tôi ngạc nhiên quá! Một thôn trên 100 hộ dân, mưu sinh sống bằng nghề gạch và bắt cá sông Cẩm Hà, còn nghèo lắm, thế mà trong năm 1996 đã có hơn sáu lần quyên góp giúp người bất hạnh,mà đa sốlà người từ phương xa gặp nạn…

Bỗng tôi thấy một gói nilông nhỏ rơi xuống đường từ một chiếc Minsk, ngồi sau là một phụ nữ và chồng rổ. Một chiếc xe tải vượt qua, những tờ giấy bạc bay tung lên, rơi tung toé trên mặt đường. Từ nhà ông Châu, hằng chục cháu nhỏ ào ra nhặt tiền. Tôi định đứng lên băng qua đường cản chúng lại, nhưng anh Thức kéo tay tôi lại và nói: Yên chí, để xem.

Tôi lấy làm lạ vì các em nhặt tiền xong lại không chạy đi, mà bình thản đếm tiền trên tay, đưa ra trước mặt các bạn như khoe nhặt được ngần này… Lúc đó, anh Thức mới kéo tôi sang, và cùng lúc chiếc xe Minsk quay trở lại với gương mặt thất thần của người phụ nữ bán cá. Bọn trẻ chủ động ra hiệu, và lần lượt chúng đặt tiền vào tay chị. Chị nhìn tiền và bọn trẻ như không tin là sự thật.

Tôi hỏi tên, các em nhìn tôi rồi nhìn anh Thức, và chúng hiểu ra. Một đứa lớn chừng 14 tuổi nói: “Mười hai đứa chú ghi sao hết, thôi chú cứ ghi là bọn trẻ thôn 5B Cẩm Hà”. Tôi không đồng ý, cháu tiếp: “Thì bọn trẻ xóm cống vậy”. Tôi chợt nhìn xuống nơi mình đang đứng và nhận ra chiếc cống chìm chảy qua một bụi tre sum xuê nằm sát mép đường. Lúc này, nhiều người lớn gần đó đi đến và góp chuyện: “Anh định ghi lạinhư vậy là đúng, bọn trẻở đây ngoan lắm!”

Một đứa khác đến bên tôi và nói: “Chú viết về bác Thức đi, bác tốt lắm!”. Tôi nhìn anh, anh cười xuề xoà rồi nói: “Bay đi theo bác”. Lúc này nhóm trẻ chia thành hai tốp, tốp nhỏ ngoan ngoãn đi theo anh, tốp lớn do dự, rồi một cháu lại gần tôi nói nhỏ: “Bác ấy định thưởng tụi cháu đấy, 12 ly chè chứ ít đâu, mất của bác ấy hơn 10.000 đồng, tụi cháu không nỡ”.

Một cháu khác tiếp: “Nhà bác ấy nghèo, thường qua nhà cháu mượn gạo khi chưa nhận lương hưu”. Rồi chúng gọi bọn nhỏ lại. Cuối cùng, chỉ còn anh và tôi quay lại quán. Lúc này tôi mới trách anh: “Chuyện người thì nói, chuyện mình thì giấu, tại sao?”. Hỏi vậy thôi, chứ tôi quí anh lắm.

Cuối cùng anh kể: “Tết năm ngoái, có hai vợ chồng người Duy Xuyên đưa con đi bệnh viện Hội An, qua đây đánh rơi một bọc vải, mình lao ra gọi nhưng không kịp, đem vào nhà thôn trưởng là anh Như, hai người mở ra thấy hai bộ đồ con nít, một phích nước và 265.000 đồng. Tôi giao cho anh Như đi thông báo, ra ngõ lại gặp ngay vợ chồng nọ quay lại”. Anh kết luận: “Chuyện có thế, to tát gì mà kể với viết”.

Chuyện nhỏ thật, nhưng tấm lòng anh Thức, của các cháu và bà con trong thôn lớn lắm, lớn đến mức nào thì cũng chỉ cảm nhận mà thôi, lòng nhân ái làm sao đo đếm được! Ai tính được cử chỉ từ chối của lũ trẻ khi anh Thức thưởng? Không tính được, nhưng ai cũng có thể thấy được sự cao thượng trong những tâm hồn bình dị ấy”.

BỌN TRẺ XÓM CỐNG đã được giáo dục không tham lam như vậy là do những người lớn không tham lam. Nếu trẻ con ở chung trong một xóm mà có nhiều người tham lam trộm cắp thì bọn trẻ sẽ chịu ảnh hưởng xấu đó và trở thành những đứa trẻ tham lam trộm cắp. Bởi vậy giáo dục trẻ con phải tìm những nơi mọi người sống có đạo đức, vì vậy bà Mạnh Mẫu bảy lần di dời chỗ ở để giáo dục con cái. Người xưa muốn giáo dục con cái mà còn chịu khó khổ bảy lần dọn nhà như vậy huống là đời nay nếu chúng ta không quan tâm đến sự giáo dục con cái như vậy thì con cái chúng ta sẽ hư thân mất nết. BỌN TRẺ XÓM CỐNG là một câu chuyện khéo nhắc nhở chúng ta phải có bổn phận và trách nhiệm với con cái của mình.

Sinh con ra không phải chỉ lo nuôi dưỡng bằng thực phẩm vật chất mà còn phải nuôi dưỡng bằng tinh thần đạo đức thì con cái sau này mới trở thành những người tốt trong gia đình và xã hội. Có như vậy bổn phận làm cha mẹ mới trọn vẹn không có lỗi với con cái. Nếu cha mẹ sinh con rarồi quăng ném nó vào xã hội để trở thành những người tham lam, hối lộ ăn lo hoặc trộm cắp cướp của của người khác thì bổn phận cha mẹ làm chưa tròn và như vậy cha mẹ có lỗi trước mọi người và xã hội.

3.- CON "QUỶ" GÙ

LÒNG YÊU THƯƠNG không phân biệt người có hình dáng tốt đẹp hay xấu xa. Bởi vậy bất cứ người nào trong xã hội loài người ai cũng thực hiện được LÒNG YÊU THƯƠNG và mang đến cho mọi người. Câu chuyện CON QUỶ GÙ là một bài học đạo đức nhân bản- nhân quả rất cụ thể rõ ràng để mỗi người lấy đó soi lại mình để thấy rằng mình có thực hiện được LÒNG YÊU THƯƠNG chưa?

Sống trong cuộc đời, chung đụng với mọi người chúng ta hãy đem LÒNG YÊU THƯƠNG đến với mọi người. Chúng ta cho đi LÒNG YÊU THƯƠNG thì đừng sợ mất LÒNG YÊU THƯƠNG, vì LÒNG YÊU THƯƠNG là một đức hạnh nhân quả. Cho nên ai đã cho LÒNG YÊU THƯƠNG thì sẽ nhận được LÒNG YÊU THƯƠNG. Bởi nhân nào quả nấy, dù chúng ta không muốn nhưng nó vẫn đến.

“Khoảng năm 1977, 1978… lò đường với máy móc tự tạo thô sơ vẫn hoạt động 24/24. Chúng tôi phải chia ca ngày và ca đêm. Công việc của tôi lúc đó khi thì vác mía từ ghe vào kho, khi đứng ép ở bộ che, lúc gánh bã mía ra phơi ngoài nghĩa địa gần đó, hay gánh trấu và củi gộc vào cho thợ đốt lò. Ðôi vai học trò không quen việc nặng đã khiến tôi nhiều đêm phát khóc vì nhức nhối, ê ẩm cả người.

Công nhân ở đây chia làm hai phe:phe công nhân tổ viên là những người có cổ phần trong lò đường, số còn lại được tuyển thêm để bù vào số lao động còn thiếu. Một ông già người Hoa làm hoả đầu quân, và hai người thợ máy ăn ở luôn trong lò đường: một người cao tuổi ốm lêu nghêu; người kia trẻ hơn, nhỏ thó, lưng hơi gù, gương mặt xấu xí kinh khủng với những u thịt lớn nhỏ đủ cỡ. Anh này thường bị chọc ghẹo không phải chỉ vì tướng tá dị hợm mà còn vì cái tên buồn cười của anh: Cưng.

Mấy anh trên lò hay nói: “Cha này khôn thiệt, già trẻ gì cũng phải kêu chả bằng cưng!”. Khi đó đứa con gái nào dài giọng: “Anh Cưng ơi!” thì những đứa còn lại cứ đứng ôm bụng mà cười. Tính anh dễ dãi, không hay giận, nhiều khi còn tự làm trò cho chúng tôi cười. Nhìn đôi mắt ti hí của anh nháy nhó giữa đám u thịt và đôi môi thâm đen ngoác ra khoe mấy cái răng cửa gãy ngang, người ta khó thể không tự hỏi sao ông Trời lại cắc cớ nặn ra một con người hiền lành, dễ thương dưới hình dạng một con quỉ xấu xí, đen đủi như thế.

Bọn trẻ có khi độc ác một cách vô ý thức trước cái hiền lành của anh. Khi anh ra con sông gần đó tắm, lập tức quần áo trên bờ không cánh mà bay. Khi anh ngủ, người ta cứ rình lúc anh vừa hé miệng là tuôn vào một nắm muối. Ác hơn nữa, chiếc áo đen thui mỡ dầu của anh máng gần chỗ ngủ có lần tự nhiên dính đầy trái mắt mèo,và người ta xúm nhau cười khoái chí khithấy anh vừa nhảy tưng tưng vừa gãi đến toé máu.

Thanh Liên là tác giả của một số trò đùa độc ác nhất. Nó xinh đẹp nhất bọn chúng tôi. Trớ trêu thay, bên trong gương mặt thiên thần đó là một tâm hồn rất ít lòng nhân. Khi trêu chọc anh, mỗi lời nói của nó giống như một nọc ong, và không hiểu sao nó lại thấy hả hê khi hành hạ anh ấy. Khi tạm nghỉ để ăn trưa, vừa thấy anh từ xa là nó hét: “Biến đi đồ quỉ, làm người ta ăn cơm hết ngon!”. Anh lẳng lặng bỏ đi, lưng như gù cao hơn và cổ rụt sâu xuống vai như cố che giấu gương mặt nhợt nhạt vì đau đớn.

Tôi làm ở đó được hơn một năm thì các tổ viên trong ban điều hành cho hay lò đường lỗ nặng, sắp giải thể. Ðêm ấy, chúng tôi ép ghe mía cuối cùng, lòng trĩu nặng.

Trong khi chờ cần xé nhồi đầy bã, tôi lơ đãng đôi mắt nhìn theo những bọt mía dơ bẩn, đục ngầu chảy lờ đờ theo mương nước chè. Ðột nhiên trong tiếng máy ầm ầm, nhiều tiếng la hét hãi hùng vang lên khiến tôi giật bắn người. Rồi là tiếng ken két rợn người của dây curoa bị hãm gấp, tiếng chân người rầm rập ùa đến bộ che. Lúc chen được vào trong, người tôi mềm nhũn, mặt mày xây xẩm. Thanh Liên với mái tóc bị xén ngang nham nhở, gương mặt như sáp. Và rùng rợn hơn, anh thợ máy của chúng tôi đổ gục xuống, một cánh tay nát bét trong con che, máu nhầy nhụa loang đỏ bệ hứng.

Không biết bằng cách nào người ta đem được anh ra để chở đi cấp cứu. Khi tôi đến bệnh viện thăm, anh đã bị cắt một tay đến khuỷu.

Thanh Liên không có can đảm đến thăm anh một mình. Nó rủ tôi cùng đi. Tôi định từ chối nhưng thấy gương mặt thảm não của nó, tôi không đành.

Chúng tôi còn ngoài hành lang bệnh viện đã nghe tiếng người oang oang trong phòng: -Anh giúp nó làm gì. Nó là con quỉ cái! May mà có anh nhanh tay xén ngang tóc nó, nếu không nó đã bị cuốn vào che cho đáng đời. Ðã cấm ép mía không được xoã tóc mà cũng cố làm điệu. Còn anh thì trong lúc gấp gáp cứu người lại vô ý để che ăn tay.

Tiếng anh Cưng yếu ớt: - Thôi đừng trách. Liên còn con nít mà!

Thanh Liên nấc lên. Một giọt nước mắt lăn dài trên gương mặt xinh đẹp, rồi giọt nữa, giọt nữa. Ðó là lần đầu tiên tôi thấy nó khóc.

Nó hối hận vì những trò đùa tai ác hay xấu hổ vì câu nói của con quỉ gù xấu xí có tấm lòng của một thiên thần?”.

Tuy nói LÒNG YÊU THƯƠNG, nhưng trên đời này có mấy ai biết đem LÒNG YÊU THƯƠNG đến với mọi người. Một người xấu xí như con quỷ gù lưng thế mà có lòng nhân ái như thiên thần. “Ðẹp người không bằng đẹp nết hoặc cái nết đánh chết cái đẹp”.

Người xưa có những lời ca tụng LÒNG YÊU THƯƠNG đem đến cho người khác rất thiết thực cụ thể và tuyệt vời. Chúng ta nên học gương hạnh này đem LÒNG YÊU THƯƠNG đến với mọi người.